Konum ve Kalıntılar
Işıkkale antik yerleşimi sahildeki Korasion antik kentinin 8 km kuzeybatısında yer almaktadır. Yerleşim yaklaşık olarak 8 ha bir alana yayılmıştır ve yerleşim içinde çok sayıda iyi korunmuş durumda arkeolojik kalıntı bulunmaktadır. Yerleşimdeki yapılar ağırlıklı olarak Geç Antik Döneme aittirler ve bölgenin bu dönemdeki kentleşmesi ile ilgili veriler sağlar. Ancak yapılan çalışmalar Işıkkale’de Geç Antik Dönem öncesine giden yerleşime ait kanıtları ortaya çıkarmıştır. Bu kanıtlar arasında Hellenistik bir kule ve yerleşimin batısında yer alan Roma Dönemine ait olduğu düşünülen kule bulunmaktadır.
Işıkkale yerleşiminde çok sayıda iyi korunmuş yapı bulunmaktadır. Bu yapılar yerleşime farklı kullanım evrelerinde eklenmişlerdir. Bir antik yol döşemesinin yerleşimin içinden geçtiği ve yerleşimi ikiye ayırdığı görülmekte ve bu yola paralel giden bir modern yol da bugün bu alanda izlenmektedir. Yapılar bu antik yolun doğusunda ve batısında yer almaktadırlar.
Kalıntılar
Çiftlik evi olarak tanımlanan yapı antik yol ile ikiye ayrılan yerleşimin doğusunda yer almaktadır. Oldukça büyük ve kompleks olan, üç odalı bir ana mekan, bir avlu ve kuleden oluşan yapı iyi korunmuş durumdadır. Yerleşimde tespit edilen yapılar arasında evler dışında depolar da bulunmaktadır. Bunlar sahip oldukları, yerleşimin konut mimarisinden farklı duvar örgü teknikleri ve planları nedeniyle depolama amaçlı kullanılmış olmalıdırlar.
Yerleşimde yapılan çalışmalar çok sayıda atölye yapısının ve üretim donanımının varlığını ortaya çıkarmıştır. Yerleşimin doğusunda yoğunlaşan atölyeler ve üretim donanımları buradaki tarımsal üretimi hakkında önemli bilgiler sağlamaktadır. Tespit edilen atölye ve üretim donanımları yerleşimde ağırlıklı olarak zeytinyağı ve yanısıra şarap üretimine işaret ederler.
Işıkkale’deki kilise yerleşimin güneydoğusunda ve yerleşimin en yüksek noktasında bulunmaktadır. Kiliseye kadar uzanan bir antik yolun izleri görülmektedir. Kilise, üç nefli bazilikal plana sahiptir. Yerleşimde farklı tiplerde mezarlar tespit edilmiştir. Bunlar arasında en yaygın olanı khomosorium tipli mezarlardır. Yerleşimde serbest duran lahitlere ait iki örneğin tespit edilmesinin yanısıra, aediculalı mezar anıtlarının da tespit edilmiş olması mezar çeşitliliğine işaret eder.
Işıkkale antik yerleşimindeki kalıntılar, yerleşimin karakteri ve gelişimi açısından bilgi sağlar. Yerleşimde farklı dönemlerde yapılmış ve kullanılmış sivil ve kamu yapıları bulunmaktadır. Bu durum yerleşimin dönemler boyunca devam eden sürekliliğini ve değişen karakterini göstermesi açısından önemlidir. Yerleşimde tespit edilen en erken yapı Hellenistik Döneme ait bir kuledir.
Yapılan çalışmalar sonucu elde edilen veriler yerleşimin Geç Antik Dönemde oldukça büyüdüğünü, geliştiğini ve kırsal karakterini tam olarak yansıttığını göstermektedir. Bu dönemde çiftlik evinin yanı sıra çok sayıda atölye, ev, kilise, mezar ve taş döşeli yolun yerleşime eklendiği bilinmektedir. Yerleşimin bu dönem aldığı karakter gelişim sürecindeki son aşamadır. Bu evrede bölgede çok sayıda örneğini gördüğümüz bir çiftlik evi ve bunun etrafında gelişen yapılanma, burasının kırsal yerleşim karakterini ortaya çıkarmış olmalıdır.
Yerleşimin kırsal karakteri ile paralel bir konut mimarlığı da söz konusudur. Sadece çiftlik evi olarak tanımlanan yapı kule, avlu ve mekanlara sahiptir. Bunun dışındaki evlerin hepsi yerleşimin batısındaki alanda bulunmaktadır ve bunlar basit bir ya da iki odadan oluşan avlulu yapılardır.
